Ακόμη ένας νόμος για τη διαφθορά;

Στη σωστή κατεύθυνση κινείται το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, το οποίο προβλέπει δρακόντεια μέτρα με στόχο την πάταξη της διαφθοράς. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η πρόβλεψη των ποινών στην περίπτωση που αποδειχθεί ότι έχουν εμπλακεί σε υποθέσεις διαφθοράς δημόσιοι λειτουργοί. Συμπεριλαμβανομένων και των υπουργών. Με αυτόν τον τρόπο κλείνει – έστω και προσωρινά- το ζήτημα της κατάργησης του επαίσχυντου νόμου περί ευθύνης υπουργών, αφού ρυθμίζεται το θέμα, έστω και χωρίς την απαιτούμενη συνταγματική αναθεώρηση.

«Με βάση τη διεθνή εμπειρία, το ζήτημα της διαφθοράς αντιμετωπίζεται με τρεις τρόπους. Η πρώτη επιλογή είναι η εύκολη και η βολική: οι σύγχρονοι Χατμάνοι της πολιτικής και της δημόσιας προβολής αποκηρύσσουν το φαινόμενο και με ηθικιστικές ρητορίες παραδίδουν στην πυρά τους εκάστοτε ενόχους. Η δεύτερη είναι η κατασταλτική, που προτάσσει τους διωκτικούς μηχανισμούς και κρύβεται πίσω από τη Δικαιοσύνη . Η τελευταία επιλογή είναι και η ορθολογικότερη, αφού χωρίς να αποκλείει τις δύο παραπάνω μεθόδους, επιχειρεί να ελαχιστοποιήσει τις ίδιες τις ευκαιρίες για διαφθορά.
Με απλά λόγια. Διευρυμένο κράτος σημαίνει περισσότερο κρατικό χρήμα προς διαχείριση, άρα και περισσότερη εξουσία, άρα και περισσότεροι πειρασμοί για τους έχοντες ελαφρά συνείδηση. Οπότε η μείωση του κράτους (ουσιαστικό περιεχόμενο της εξαγγελίας περί Επανίδρυσής του) θα επέλυε το πρόβλημα; Μάλλον όχι, αφού και σε κράτη , όπως τα σκανδιναβικά, όπου η παρουσία του κράτους είναι έντονη, δεν καταγράφονται τα φαινόμενα παρακμής που παρατηρούνται στη χώρα μας. Κατά συνέπεια υπάρχουν και άλλοι παράγοντες προς εξέταση. Μήπως λείπουν σε εμάς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί; Και όμως, ελεγκτικές διαδικασίες και όργανα έχουμε αρκετά, ίσως περισσότερα από όσα χρειάζονται σε ορισμένους τομείς. Οι θεσμοί αυτοί εντούτοις αποδεικνύονται αδύναμοι και τυπολατρικοί. Έχουν εκφυλιστεί σε απλή γραφειοκρατία, στραγγαλίζουν την οικονομία, χωρίς να εξασφαλίζουν το δημόσιο συμφέρον. Και παραπέρα: Μήπως λείπουν από εμάς οι Νόμοι; Αντίθετα, Νόμοι υπάρχουν πολλοί. Το ζήτημα είναι αν εφαρμόζονται και όταν δεν, να επέρχονται οι επαπειλούμενες κυρώσεις». (ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 13.01.08, «Κατ’ επίφαση Δημοκρατία»)
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς, ότι ευπρόσδεκτος μεν ο νέος νόμος, αλλά με κάποιες επιφυλάξεις. Μένει να δούμε κατ’ αρχήν αν θα εφαρμοσθεί. Και μάλιστα αν θα εφαρμοσθεί το ίδιο για όλους. Αυτό θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από την ύπαρξη ή όχι ισχυρής πολιτικής βούλησης. Πολιτικής βούλησης που θα δυναμώσει τους θεσμούς, θα εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, θα επιβάλει την ισονομία σε μια κοινωνία που έχει μάθει να επιβιώνει με το «νόμο του ισχυρού και του κολλητού». Πολιτικής βούλησης που θα χτυπήσει παράλληλα την ρίζα του κακού, που είναι το αδηφάγο κράτος και οι σχέσεις πολιτικής πατρωνίας ανάμεσα στους πολιτικούς και τους πολίτες, οι οποίες με τη σειρά τους επιβάλλουν τον νόμο της συνένοχης σιωπής στην κοινωνία.

Τέλος, θέλω να αναφερθώ και σε ένα ζήτημα ακόμη. Εδώ και μια πενταετία μιλώ για την κάθαρση που πρέπει να επέλθει προκειμένου να κλείσει εδώ ο φαύλος κύκλος των σκανδάλων και της διαφθοράς. Δεν μπορούμε να συζητούμε για το μέλλον, λες και δεν υπάρχει παρελθόν. Είχα πει ότι κάποιοι πρέπει να οδηγηθούν στη φυλακή. Είχα προτείνει να ακολουθήσουμε την διαδρομή του χρήματος προκειμένου να τους εξεύρουμε. Οι εξεταστικές επιτροπές δεν οδηγούν σε κανένα αποτέλεσμα, όπως έχει αποδειχθεί στην πράξη. Όπως επίσης στερούνται αξιοπιστίας όσοι σήμερα βγαίνουν και μιλούν για πράγματα, που όταν υπήρχε ακόμη χρόνος να επιλυθούν, σιωπούσαν εκκωφαντικά. Το πολιτικό σύστημα δεν πρόκειται να ανακτήσει την χαμένη του αξιοπιστία, αν πρώτα δεν τιμωρηθούν οι πολιτικοί που εζημίωσαν την χώρα, αλλά και οι επιχειρηματίες και οι δημοσιογράφοι που τους συνόδεψαν με αδρά ανταλλάγματα στους δρόμους της διαπλοκής. Μετά, να τιμωρηθούν κι οι πολίτες που νόμισαν ότι δυο καλές γνωριμίες θα τους καθιστούσαν μια ζωή προύχοντες. Η αλήθεια είναι ότι στα επίπεδα διαφθοράς η χώρα μας έχει τα «πρωτεία» στην Ευρώπη. Απόψεις που διατυπώνονται τελευταίως ότι δήθεν «έχουμε τόσους κακούς πολιτικούς όσους διαθέτουν και οι ευρωπαίοι εταίροι μας» ή ότι «δεν είμαστε δα και περισσότερο διεφθαρμένοι από τους υπόλοιπους», είναι ισοπεδωτικές και έχουν στόχο την συγκάλυψη. Μπορεί να χαϊδεύουν αυτιά, αλλά για πολλοστή φορά οι εκφραστές τους δεν αποδεικνύονται καθόλου χρήσιμοι για την χώρα.


*To άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στις 23 Φεβρουαρίου στην εφημερίδα "Η Χώρα"